ถ่านหิน หรือคาร์บอนสีดำ หนึ่งในเชื้อเพลิงธรรมชาติยอดเยี่ยม ที่มีความสำคัญในการผลิตกระแสไฟฟ้า และพลังงานความร้อน เพื่อป้อนให้กับโรงงานเหล็ก ซีเมนต์ ปุ๋ย โลหะ บ้านเรือน และภาคอุตสาหกรรมต่างๆ
และด้วยน้ำหนักที่เบา ราคาที่ถูก ทำให้ถ่านหินหรือคาร์บอน เชื้อเพลิงธรรมชาตินี้ จึงถือได้ว่า เป็นแหล่งพลังงานที่มีประโยชน์ มีความจำเป็น มีความสำคัญ และมีคุณค่าต่อมนุษย์เรามาก
ถ่านหิน (Coal) [1] คือ แหล่งพลังงานเชื้อเพลิงจำเป็นชั้นยอด ที่เกิดจากซากสิ่งมีชีวิต อย่างพืชและสัตว์ ในยุคดึกดำบรรพ์ ที่เกิดการสะสมทับถมกัน เป็นเวลานานกว่าหลายร้อยล้านปี แล้วตกตะกอนเป็นชั้นๆ ที่อัดแน่นและสลาย แปรเปลี่ยนสภาพไป
โดยมีองค์ประกอบส่วนใหญ่ เป็นธาตุคาร์บอน พร้อมกับมีก๊าซและของเหลว ปะปนอยู่เล็กน้อย ทำให้เกิดเป็นเชื้อเพลิง ที่สามารถจุดติดไฟได้นั่นเอง
ธาตุที่สำคัญของถ่านหินนั้น จะประกอบไปด้วย 4 ธาตุหลักๆ ดังนี้
ขั้นที่ 1 จะประกอบไปด้วยซากพืช ซากสัตว์ ที่มีการสลายตัวยังไม่หมด จะมีลักษณะที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า อาทิเช่น กิ่งไม้ ใบไม้ ที่มีสีคล้ำ ตั้งแต่สีน้ำตาลไปจนถึงสีดำ มีความชื้นสูง และมีคาร์บอนอยู่ประมาณ 50-60 เปอร์เซ็นต์ หากจะนำขั้นนี้ ไปใช้ประโยชน์อย่าง เชื้อเพลิง จะต้องมีการไล่ความชื้นออกให้หมด จนแห้งก่อน ถึงจะทำได้
ขั้นที่ 2 จะเป็นถ่านหินขั้นที่ ซากพืช ซากสัตว์ สลายไปจนเกือบหมด มองไม่เห็นเป็นรูปเป็นร่าง หรือลักษณะภายนอกด้วยตาเปล่า มีความชื้นสูง ผิวด้าน เนื้อเหนียว สีคล้ำเข้ม มีคาร์บอนอยู่ประมาณ 60-75 เปอร์เซ็นต์ จัดอยู่ในถ่านหินคุณภาพต่ำ และเมื่อติดไฟโดนความร้อน จะก่อให้เกิดควันไฟ และเถ้าถ่านในปริมาณที่มาก ส่วนใหญ่มักนำไปใช้ประโยชน์ ในการผลิตกระแสไฟฟ้า พลังงานความร้อน และบ่มยาสูบ ตามโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ
ขั้นที่ 3 จะเป็นถ่านถินที่มีทั้งเนื้ออ่อน และเนื้อแข็ง มีระยะเวลากการเกิดนานกว่า Lignite ลักษณะเป็นสีคล้ำถึงดำ ผิวมันและด้าน ความชื้นต่ำอยู่ที่ 25-30 เปอร์เซ็นต์ ออกซิเจนสูง จัดเป็นเชื้อเพลิงมีคุณภาพ เหมาะสำหรับใช้ในการผลิตพลังงานไฟฟ้า ในโรงงานอุตสาหกรรม
ขั้นที่ 4 จะเป็นถ่านหินอายุมาก ที่มีประมาณ 300 ล้านปีขึ้นไป มีปริมาณคาร์บอนสูง ออกซิเจนและความชื้นต่ำ มีลักษณะเป็นเนื้อแข็งและแน่น สีน้ำตาลเข้ม สีคล้ำ ไปจนถึงสีดำมืดสนิท ที่มีความมันวาว จัดเป็นถ่านหินคุณภาพสูงอันดับ 2 รองจาก Anthracite สามารถใช้เป็นเชื้อเพลิง ที่ให้ความร้อนได้ดี จึงมักนิยมใช้เป็นเชื้อเพลิง เพื่อการถลุงโลหะ ผลิตเหล็กกล้า และซีเมนต์
ขั้นที่ 5 จัดได้ว่าเป็นถ่านหินคุณภาพดีสูงสุด ในทั้งหมด 5 ประเภท โดยมีอายุมากถึง 350 ล้านปีขึ้นไป เป็นถ่านหินที่แปรสภาพเรียบร้อยสมบูรณ์ ภายใต้ความร้อน และแรงดัน ที่มากมหาศาลของผิวใต้เปลือกโลก ซากพืช ซากสัตว์ และอื่นๆ ถูกสลายไปจนหมด เหลือเพลียงแต่คาร์บอนเพียวๆ จึงทำให้ถ่านหินขั้นที่ 5 ประเภทแอนทราไซต์นี้ มีความชื้นต่ำ เนื้อแข็ง สีดำสนิท ผิวเงามันวาวสวย ติดไฟยาก และเมื่อติดแล้วเปลวไฟจะมีสีฟ้า ออกน้ำเงินจางๆ ที่สวยงาม
ที่มา : ถ่านหิน : กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ กระทรวงพลังงาน [2]
ถ่านหิน (Coal) เป็นเชื้อเพลิงธรรมชาติ ที่ให้พลังงานประเภทหนึ่ง สามารถติดไฟได้ ใช้สำหรับการผลิตพลังงานต่างๆ ของโลก และอื่นๆ ที่สำคัญยังมีราคาถูกกว่าน้ำมันค่อนข้างมาก และสามารถหาได้ง่าย เนื่องจากมีอยู่กระจายทั่วไปบนโลก